Integracja sensoryczna (terapia integracji sensorycznej)

Celem terapii SI jest poprawa połączeń synaptycznych centralnego układu nerwowego dziecka czyli poprawa jakości przesyłania i organizacji informacji odbieranych przez różne jego zmysły: (przedsionkowy - odpowiada za równowagę i rejestrację ruchu ciała, propriocepcji - czucia własnego ciała, dotyku, wzroku, słuchu, węchu, smaku).

Głównym natomiast zadaniem terapii SI jest dostarczenie beneficjentowi ostatecznemu, podczas jego aktywności ruchowej, kontrolowanej przez terapeutę ilości bodźców sensorycznych, wywołujących w konsekwencji poprawę integracji bodźców docierających do dziecka z otoczenia, jak i jego ciała.

Terapia SI poprawia funkcjonowanie centralnego układu nerwowego (mózgu) beneficjenta i wpływa na zmianę jego zachowania w sferze motorycznej (kształtuje prawidłowe napięcie mięśniowe i koordynację ruchową), emocjonalnej oraz poprawia umiejętności językowe i poznawcze, a przede wszystkim wpływa na lepszą efektywność uczenia się.

Cele realizowane w Sali Doświadczania Świata podczas stymulacji zmysłów:
a) wzrok:

• zyskanie poczucia i świadomości światła;
• ćwiczenie koncentracji na bodźcach wzrokowych,
• rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej i kierunkowości spostrzegania,
• poprawa koordynacji wzrokowo - ruchowa,
• usprawnienie analizy i syntezy wzrokowej,
• poszerzenie doświadczeń wzrokowych oraz pamięci wzrokowej;

b) słuch:

• ćwiczenie umiejętności koncentracji na bodźcach słuchowych;
• poszerzanie zasobu doświadczeń słuchowych;
• zmniejszenie lęku przed nowymi dźwiękami;
• rozwijanie pamięci słuchowej;
• stymulowanie koordynacji słuchowo- ruchowej, słuchowo - wzrokowej;
• ćwiczenie umiejętności różnicowania dźwięków otoczenia i mowy;

c) stymulacja przedsionkowa:

• ćwiczenie odpowiedniego napięcia mięśniowego;
• rozwijanie poczucia i świadomości ciała;
• orientacja w schemacie ciała oraz orientacja w przestrzeni;
• poprawienie koncentracji uwagi;
• rozwijanie aktywności;

d) dotyk:

• poszerzenie doświadczeń i rozwijanie zdolności postrzegania;
• poprawa orientacji w schemacie własnego ciała;
• ćwiczenie zdolności manipulacyjnych;
• rozwijanie wrażliwości dotykowej;
• rozwój aktywności ruchowej;

e) węch:

• poszerzenie doświadczeń węchowych;
• ćwiczenie zdolności kojarzenia zapachu z sytuacją, lokalizacji zapachu;
• budowanie wyobrażeń i wiedzy na temat otaczającego świata;

f) smak:

• rozwijanie percepcji smakowej;
• nabywanie umiejętności rozróżniania smaków;
• poszerzenie preferencji smakowych.

Integracja sensoryczna określa prawidłową organizację wrażeń sensorycznych (bodźców) napływających przez receptory. Oznacza to, że mózg otrzymując informację ze wszystkich zmysłów (wzrok, słuch, równowaga, dotyk, czucie ruchu -kinestezja) dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji oraz integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami.
Na tej podstawie mózg tworzy odpowiednią do sytuacji reakcję nazwaną adaptacyjną.
Jest to adekwatne i efektywne reagowanie na wymogi otoczenia, może to być odpowiedź ruchowa, jak i myślowa.
Terapia w Sali Doświadczania Świata dobierana jest indywidualnie do potrzeb dziecka. W takiej sali dziecko ma wolność wyboru bodźców, których w danym momencie najbardziej potrzebuje.
Poznawanie odbywa się poprzez zmysły, dzięki czemu dostarczane do układu nerwowego informacje wpływają bardzo pozytywnie na pamięć, koncentrację, naukę, a przede wszystkim na chęć podejmowania aktywności, działań.
W przeciwieństwie do wielu sytuacji życia codziennego, które zakładają od dziecka dostosowywanie się, w Sali Doświadczania Świata stworzone jest takie otoczenie, które jest dopasowane do niego.
Zajęcia w Sali Doświadczania Świata skierowane są do osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami i deficytami:

• upośledzeniem umysłowym,
• mózgowym porażeniem dziecięcym,
• autyzmem,
• zespołem Downa,
• chorobą psychiczną,
• zaburzeniami mowy na tle nerwicowym,
• osoby z demencją.

Dzięki takiej wielozmysłowej terapii osoby z niej korzystające na nowo postrzegają świat, bardziej spontanicznie i osobiście, ponieważ sala ta to świat przeżyć, w których beneficjent ostateczny projektu poczuje się dobrze, będzie mieć swobodę i możliwość wyboru bodźców oraz czasu koncentrowania się na nich.

Terapia Integracji Sensorycznej określana jest mianem "naukowej zabawy". Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, toczy w beczce, jeździ na deskorolce, czy balansuje na kołysce. Przez zabawę przyjemną i interesującą dla dziecka dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań.
Terapia SI jest usprawnianiem systemu sensorycznych i procesów układu nerwowego, które są bazą do rozwoju umiejętności, np. jazda na rowerze, pisanie, czytanie.
W toku pracy tą metodą terapeuta stymuluje zmysły beneficjenta ostatecznego oraz usprawnia takie zakresy, jak np. motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo - ruchowa.
Zadaniem terapeuty jest, przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminowanie wyhamowywanie lub ograniczenie niepożądanych bodźców, obecnych przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarczanie silnych bodźców, co jest konieczne przy nadwrażliwościach systemów sensorycznych.
Zadania stawiane przed beneficjentem znajdują się w strefie najbliższego rozwoju. Oznacza to, że każdy z nich stanowi swoiste wyzwanie dla beneficjenta ostatecznego i jego układu nerwowego - nie jest zbyt łatwe i nie jest zbyt trudne.
Ciągle balansowanie na granicy możliwości beneficjenta poprawia organizację pracy układu nerwowego, wyzwala więcej reakcji adaptacyjnych i wpływa na procesy uczenia się.
Zadaniem terapeuty jest stałe monitorowanie i analizowanie zachowań beneficjenta, które to działania umożliwiają właściwy dobór kolejnych aktywności oraz pomocy terapeutycznej.
Metoda SI to jedna z ważniejszych metod wykorzystywanych w pracy z dziećmi i młodzieżą z problemami w rozwoju.
Warto podkreślić, że z problemu w zakresie integracji sensorycznej beneficjenci nie wyrosną, te problemy będą "rosły razem z nimi".
Dlatego tak ważna jest wczesna interwencja, która wspiera system nerwowy tak, aby mógł on prawidłowo odbierać, interpretować i organizować napływające informacje zmysłowe, które są niezwykle ważne dla budowania wiedzy o sobie i wiedzy o świecie.
W prawidłowym rozwoju beneficjenta ostatecznego niezwykle ważny jest ruch i bezpośrednie doświadczenia zmysłowe. Dobrze zaplanowane i systematycznie wykonywane codzienne czynności oraz właściwa zabawa stanowią solidny fundament do prawidłowego rozwoju.